Pełnomocnictwo

W polskim systemie prawnym obowiązuje zasada, że czynności prawnych nie trzeba dokonywać osobiście lecz można to uczynić poprzez pełnomocnika. Kim jest pełnomocnik, czy pełnomocnikiem musi być adwokat lub radca prawny oraz  kim jest „rzekomy” pełnomocnik?

Kim jest pełnomocnik?

Instytucja „pełnomocnika” jest jednym z istotniejszych elementów polskiego prawa cywilnego. Zgodnie z artykułem 95 Kodeksu Cywilnego: „Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnych, można dokonać czynności prawnej przez pełnomocnika. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego”

Kim jest pełnomocnik? To osoba, która zastępuje każdego z nas przy dokonywaniu określonych czynności prawnych, tj. zawieranie umów, sprawy urzędowe czy postępowanie przed sądem. Jednak przez przedstawiciela nie można, np. sporządzić testamentu czy uznać ojcostwa – są to czynności stricte osobiste.

Ustanowienie pełnomocnictwa jest bardzo przydatne, gdy nie mamy czasu na samodzielne dokonanie czynności lub nie posiadamy wystarczającej wiedzy, a także by rozszerzyć możliwość działania w obrocie.  

USTANOWIENIE PEŁNOMOCNIKA

Pełnomocnikiem może być każdy podmiot prawa cywilnego, który posiada co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych, czyli zdolność do samodzielnego występowania w obrocie.

FORMA PEŁNOMOCNICTWA

Pełnomocnictwo ogólne, czyli pełnomocnictwo do czynności zwykłego zarządu, powinno, pod rygorem nieważności, mieć formę pisemną. Oznacza to, że powinno być opatrzone własnoręcznym podpisem osoby ustanawiającej pełnomocnictwo.

Jednakże jeżeli do dokonania czynności przekraczającej zwykły zarząd wymagana jest forma szczególna, tzw. Lustrzane odbicie, to pełnomocnictwo powinno być dokonane w tej samej formie.

RODZAJE PEŁNOMOCNICTWA

Wyróżnia się trzy rodzaje pełnomocnictwa:

1. Ogólne: służy do dokonywania czynności zwykłego zarządu, czyli takich, które służą zachowaniu majątku mocodawcy w stanie niepogorszonym.
2. Rodzajowe: takie, które służy do dokonywania czynności określonego rodzaju, np. zawarcie umowy.
3. Szczególne (do poszczególnej czynności): zawiera umocowanie do dokonania jednej, konkretnej czynności i po jej dokonaniu wygasa.

WYGAŚNIĘCIE PEŁNOMOCNICTWA:

Pełnomocnictwo wygasa w chwili:

• Śmierci mocodawcy, chyba że w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej;
• Śmierci pełnomocnika;
• Utraty zdolności do czynności prawnych;
• Odwołania pełnomocnictwa;
• Zrzeczenia się pełnomocnictwa przez pełnomocnika;
• Upływu terminu końcowego, do którego zostało udzielone pełnomocnictwo;
• Ziszczenia się warunku rozwiązującego;
• Dokonania czynności, jeżeli było udzielone pełnomocnictwo do poszczególnej czynności;

Zgodnie z art. 102 Kodeksu Cywilnego pełnomocnik po wygaśnięciu pełnomocnictwa jest obowiązany oddać mocodawcy dokument pełnomocnictwa, mogąc jednak żądać odpisu tego dokumentu.

RZEKOMY PEŁNOMOCNIK

Rzekomy pełnomocnik to w terminologii prawniczej falsus procurator. Określenie to stosuje wówczas gdy zawierający umowę pełnomocnik nie jest pełnomocnikiem albo działał z przekroczeniem umocowania. Ważność zawartej umowy zależy od potwierdzenia jej przez osobę, w której imieniu została zawarta. Druga strona takiej umowy może wyznaczyć odpowiedni termin do potwierdzenia takiej umowy, która staje się wolna po bezskutecznym upływie terminu.

W braku potwierdzenia zawierający umowę jest zobowiązany do zwrotu tego, co uzyskał, zawierając ją oraz do naprawienia szkody, którą poniosła druga strona, zawierając umowę.

DZIAŁANIE PO WYGAŚNIĘCIU PEŁNOMOCNICTWA

Jeżeli pełnomocnik zawarł umowę po wygaśnięciu pełnomocnictwa, to taka czynność będzie ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała albo z łatwością mogła się dowiedzieć.

Szczególną kategorią pełnomocnictwa jest pełnomocnictwo procesowe (sądowe), najczęściej pełnomocnikiem procesowym będzie adwokat lub radca prawny. Pełnomocnik procesowy może nas reprezentować w każdym rodzaju spraw: cywilnych, karnych, rodzinnych, gospodarczych czy administracyjnych.

Anna Wasiak

Autorka jest studentką prawa na Uniwersytecie Łódzkimi. Praktykantka w kancelarii adwokata Sebastiana Głogowskiego oraz adwokata Piotra Majewskiego w Łodzi.