W związku z licznymi pytaniami jakie spłynęły do nas w wiadomościach prywatnych na profilu GM Adwokaci na Facebooku, przygotowaliśmy krótkie opracowanie o możliwości skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni, diagności laboratoryjni, ale też niemedyczny personel szpitala może zostać skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii. Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, pracownicy podmiotów leczniczych, osoby wykonujące zawody medyczne oraz osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych, mogą być skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii. Do pracy przy zwalczaniu epidemii mogą być skierowane także inne osoby, jeżeli ich skierowanie jest uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii.

Podstawa prawna skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii

Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii następuje na podstawie decyzji wojewody, a jeżeli skierowanie do pracy ma być na obszar innego województwa (niż województwo w którym posiada miejsce pobytu lub jest zatrudniona osoba kierowana do pracy) – minister właściwy do spraw zdrowia. Decyzja nie wymaga uzasadnienia, może być przekazywana w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie decyzji do adresata, w tym ustnie.

Od decyzji wydanej przez wojewodę przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zdrowia. Jeżeli decyzję o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii wydał minister zdrowia, to odwołanie nie przysługuje.  W takim przypadku można się zwrócić do ministra zdrowia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Wniesienie środka odwoławczego nie wstrzymuje wykonania decyzji.

Katalog osób wyłączonych do pracy niosącej ryzyko zakażenia

Zgodnie z art. 47 ust. 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, skierowaniu do pracy niosącej ryzyko zakażenia przy zwalczaniu epidemii nie podlegają:

1) osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat;

2) kobiety w ciąży;

3) osoby samotnie wychowujące dziecko w wieku do 18 lat;

4) osoby wychowujące dziecko w wieku do 14 lat. W przypadku gdy dziecko w wieku powyżej 14 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich;

5) osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;

6) osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy;

7) inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi;

8) osoby pełniące funkcję: Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, wicemarszałka Sejmu, wicemarszałka Senatu, wiceprezesa Rady Ministrów, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, ministra, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Finansowego, Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli, Szefa Kancelarii Sejmu, Szefa Kancelarii Senatu, zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu, zastępcy Szefa Kancelarii Senatu, Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Szefa Służby Cywilnej, Głównego Inspektora Pracy, zastępcy Głównego Inspektora Pracy, Kierownika Krajowego Biura Wyborczego oraz posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej.

Nie oznacza to, że wyżej wskazane osoby nie mogą zostać skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii. Ograniczenie to dotyczy jedynie pracy niosącej ryzyko przy zwalczaniu epidemii. Dlatego też, zgodnie z powołaną ustawą można tym osobom powierzyć inne obowiązki, które nie wiążą się z ryzykiem zakażenia. W mojej ocenie, szczególnie w odniesieniu do lekarzy i pielęgniarek taka regulacja jest kontrowersyjna, gdyż w obliczu pandemii każdy pacjent w szpitalu jest potencjalnie nosicielem choroby zakaźnej i obecnie praca na każdym stanowisku szpitalnym jest obarczona ryzykiem zakażenia.

Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stwarza obowiązek pracy przez okres do 3 miesięcy w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce organizacyjnej wskazanych w decyzji. W przypadku gdy termin upłynie, a stan epidemii będzie obowiązywał w dalszym czasie można wydać kolejną decyzję.

Wynagrodzenie osób skierowanych do zwalczania epidemii

W przypadku skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii, dotychczasowy pracodawca obowiązany jest do udzielenia urlopu bezpłatnego. Osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii, przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji lub w innym podobnym zakładzie, jeżeli w zakładzie wskazanym nie ma takiego stanowiska. Wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Dodatkowo, osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii, przysługuje zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, na zasadach określonych w przepisach o ustalaniu oraz wysokości należności przysługującej pracownikom państwowych jednostek z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Zwrot kosztów z tytułu zakwaterowania lub wyżywienia nie przysługuje w przypadku zapewnienia w miejscu wykonywania pracy bezpłatnego zakwaterowania lub wyżywienia.

Przez czas trwania obowiązku określonego w decyzji, z osobą skierowaną do pracy przy zwalczaniu epidemii nie może być rozwiązany dotychczasowy stosunek pracy ani nie może być dokonane wypowiedzenie umowy o pracę, chyba że istnieje podstawa do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

W odniesieniu do osoby skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii obowiązują normy określone w kodeksie pracy.

Kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie wykonuje decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii, podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł.

Dodatkowo, takie zachowanie stanowi wykroczenie i zgodnie z art. 53 ww. ustawy, kto nie wykonuje decyzji o skierowaniu do pracy przy zapobieganiu oraz zwalczaniu epidemii, wydanej na podstawie art. 47, podlega karze grzywny.

 

Stan prawny na dzień 9 kwietnia 2020 r.

Adwokat Piotr Majewski