Błąd medyczny - błąd diagnostyczny

Adwokat specjalizujący się prawie medycznym na co dzień spotyka się z pojęciem „błąd diagnostyczny”. Do naszej kancelarii adwokackiej w Łodzi często zgłaszają się będący ofiarami błędu diagnostycznego. Czym zatem jest błąd diagnostyczny? Zabiegi medyczne czy operacje przytrafiają się wielu osobom. Każde z nich niesie ze sobą także pewne ryzyko. Rozwój medycyny pociąga za sobą rozszerzający się katalog sytuacji dotyczących spowodowania uszczerbku na zdrowiu wskutek błędu medycznego. Najpowszechniejszym z błędów medycznych jest błąd diagnostyczny.

Warto zaznaczyć, iż potocznie stosuje się nierzadko pojęcia „błąd w sztuce medycznej” i „błąd lekarski” z sposób zastępczy. Nie są to jednak wyrażenia synonimiczne! Należy wyraźnie podkreślić, że sformułowanie „błąd lekarski” odnosi się do błędów popełnionych przez lekarza, natomiast „błąd w sztuce medycznej” to pojęcie o szerszym znaczeniu i może dotyczyć uchybień, których dopuściły się także osoby niebędące lekarzami.

O tym, czym jest błędna diagnoza mówi art. 67a ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Przede wszystkim, jest to diagnoza sprzeczna z aktualną wiedzą medyczną. Zgodnie z treścią wspomnianego artykułu powodować ma ona niewłaściwe leczenie albo opóźnienie właściwego leczenia, przyczyniając się do rozwoju choroby.

Rodzaje błędów diagnistycznych

Błąd diagnostyczny jest to więc błąd medyka wynikający z niepoprawnej lub niedokładnej analizy i interpretacji objawów oraz wadliwej ocenie stanu pacjenta. Polega na błędnej diagnozie i niewłaściwym rozpoznaniu dolegliwości lub schorzenia u badanego. Taka wadliwa diagnoza może mieć charakter:

• błędu pozytywnego,
• błędu negatywnego lub
• błędu pozytywno- negatywnego.

Błąd pozytywny polega na stwierdzeniu schorzenia u osoby zdrowej. Istotą błędu negatywnego jest uznanie badanego za zdrowego w sytuacji, w której w rzeczywistości cierpi na jakąś dolegliwość. Ostatni z wymienionych błędów polega zaś na ustaleniu schorzenia pacjenta w niepoprawny sposób, poprzez stwierdzenie wystąpienia określonej choroby, która w rzeczywistości go nie dotyczy, gdyż cierpi na inną, niezdiagnozowaną dolegliwość.

Błędy diagnostyczne mogą mieć różną genezę powstania, w związku z czym możemy je dzielić na:

• błędy zaniechania,
• błędy rozumowania.

Źródłem błędu z zaniechania może być niezapoznanie lub nienależyte zapoznanie się z dokumentacją medyczną, czy zaniechanie wywiadu stanowiącego badanie podmiotowe pacjenta.

Błąd rozumowania może mieć swój początek w mylnej, nietrafnej lub nieprofesjonalnej interpretacji poprawnie wykonanych badań specjalistycznych.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 24 października 2013 roku o sygnaturze akt IV CSK 64/13 wskazuje, iż przez „błąd lekarski” rozumie się nie tylko błąd terapeutyczny polegający na zastosowaniu nierelewantnych środków leczenia, niewłaściwej terapii, w tym również na błędzie operacyjnym. Ze wskazanego orzeczenia wynika, że pojęcie błędu lekarskiego odnosi się także do błędu diagnostycznego (błędu rozpoznania).

Rozpoznanie stanu pacjenta stanowi pierwszy i bardzo istotny etap leczenia, dlatego nie można go bagatelizować. Ma ono absolutny wpływ na dalszy przebieg leczenia, a jego prawidłowość ma kapitalne znaczenie dla wyboru metod leczenia czy terapii. W tym miejscu problematyka błędu diagnostycznego łączy się z zagadnieniem innego rodzaju błędu medycznego jakim jest, wspomniany wcześniej, błąd terapeutyczny. Błąd diagnostyczny może prowadzić do chociażby przeprowadzenia niepotrzebnego zabiegu amputacji (np. amputacja kończyny w sytuacji, w której możliwe było jej zachowanie) czy wyboru nieodpowiedniego sposobu porodu (siłami natury zamiast cesarskiego cięcia, które może nawet uratować życie matki). Innymi przykładami błędu diagnostycznego może być pomylenie bólu żołądka z atakiem wyrostka robaczkowego czy nierozpoznanie zawału mięśnia sercowego. Statystyki pokazują, że do błędów diagnostycznych dochodzi najczęściej w dziedzinach chirurgii, położnictwa i ginekologii, urologii, kardiologii oraz onkologii.

Błąd diagnostyczny - orzecznictwo

Orzecznictwo sądów jest bogate w przykłady błędów diagnostycznych. Jaskrawym przykładem jego wystąpienia i konsekwencji z nim związanych jest wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 lipca 1999 roku o sygnaturze akt I C 1150/98, w którym sąd wskazuje błędy diagnostyczne. Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż pacjentka została poddana zabiegowi amputacji obu piersi. Lekarz chirurg nie przedstawił pacjentce alternatyw dla tego rodzaju terapii, a ponadto nie skonsultował swej, jak się okazało błędnej, diagnozy ze specjalistą w dziedzinie onkologii.

Błąd rozpoznania stanowi także stwierdzenie gruźlicy u pacjenta, który w rzeczywistości miał chorobę gośćcową (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1972 roku o sygnaturze akt II CR 609/71).

Konstatacją rozważań na temat błędu diagnostycznego winno być stwierdzenie, iż jest on niemniej istotny od błędu w samym leczeniu czy błędu podczas operacji. Stanowiąc początkowy etap każdego procesu leczenia czy terapii oraz późniejszej rekonwalescencji, rozpoznanie choroby decyduje w ogromnym stopniu o szansach każdego pacjenta na zachowanie zdrowia czy nawet życia. Jego błędne przeprowadzenie lub zaniechanie może być niesłychanie brzemienne w skutki, takie jak rozstrój zdrowia lub uszkodzenie ciała, co stanowi podstawę dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego, a także odszkodowania za straty majątkowe w postaci utraconych zarobków czy konieczności poniesienia kosztów leczenia. Problematyka odpowiedzialności odszkodowawczej za błąd diagnostyczny będzie jednakże przedmiotem naszego zainteresowania w kolejnym artykule.

Jeżeli macie Państwo jakieś pytania odnośnie błędu medycznego (lub błędy diagnostycznego) zachęcamy do kontaktu z adwokatem.

Kacper Stoś, student prawa na  WPiA UŁ w Łodzi, praktykant w kancelarii adwokackiej  adwokata Sebastiana Głogowskiego oraz adwokata Piotra  Majewskiego w Łodzi.

Zachęcamy do zapoznania się z zakładką "Usługi" - "Prawo medyczne" - adwokat Łódź.