505 567 895 507 692 160 kancelaria@gm-adwokaci.pl Łódź, ul. Kilińskiego 177 lok. 2

Postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych

Postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych jest uregulowane zarówno w ustawie, jak i w Kodeksie Postępowania Cywilnego, do którego postanowień odsyła owa ustawa.

Celem ustawodawcy było ustanowienie pewnego specyficznego trybu dochodzenia roszczeń związanych ze zdarzeniami medycznymi w trybie, który ustawodawca nazwał ugodowo-mediacyjnym.

W posiedzeniu przed wojewódzką komisją może uczestniczyć:

Czy wobec tego w postępowaniu przed wojewódzką komisją nie ma miejsca dla pełnomocnika wnioskodawcy? Przyjmując wykładnię literalną tego przepisu trudno założyć, że zamysłem ustawodawcy było pozbawienie wnioskodawcy możliwości działania przez pełnomocnika, czyli adwokata lub radcę prawnego. Dlatego też, mimo braku takiej możliwości w przepisach, wojewódzka komisja dopuszcza możliwość udziału pełnomocnika wnioskodawcy w posiedzeniu przed wojewódzką komisją. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jasno stanowi o równości wobec prawa, co zadaje kłam wspomnianemu problemowi. Ustawa prawo o adwokaturze stanowi zaś, że świadczenie pomocy prawnej polega także na reprezentowaniu strony w postępowaniach przed różnymi organami i urzędami. W związku z tym nie ma racjonalnego uzasadnienia dla tego, by pełnomocnik nie mógł reprezentować strony. Wspomniany brak w akcie normatywnym stanowi jedynie uchybienie ustawodawcy.

Strony postępowania przed komisją:

Ustawa wprowadza jednocześnie pewien rygor. Jeśli dojdzie do braku porozumienia między spadkobiercami, w wyniku którego dojdzie do wypowiedzenia takiego pełnomocnictwa, wówczas postępowanie przed wojewódzką komisją zostaje umorzone. Ustawodawca chciał przez to osiągnąć sytuację, w której wszyscy spadkobiercy zgodnie występują przed komisją i nie ma między nimi sporów.

Należy zaznaczyć, iż jeśli zostałoby wszczęte postępowanie cywilne o odszkodowanie dotyczące konkretnego zdarzenia, wówczas postępowanie przed wojewódzką komisją zostaje umorzone. Nie może toczyć się jednocześnie postępowanie przed komisją i przed sądem cywilnym. Sąd cywilny ma pełne kompetencje do rozpoznawania takich spraw. Natomiast jeśli toczy się postępowanie karne bądź postępowanie dyscyplinarne w ramach samorządu lekarskiego, wówczas postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych zostaje zawieszone do czasu zakończenia tych postępowań.

W jakim terminie możemy złożyć wniosek do wojewódzkiej komisji o ustalenie zdarzenia medycznego?

Ustawa precyzuje, iż wniosek składa się w terminie jednego roku od dnia, w którym podmiot składający wniosek dowiedział się o zakażeniu, uszkodzeniu ciała czy rozstroju zdrowia, nie więcej jednak niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło samo zdarzenie. Jest to termin wiążący i istotny z przyczyn procesowych. Warto podkreślić, iż w przypadku śmierci pacjenta terminy powyższe nie biegną do dnia zakończenia postępowania spadkowego.

Złożenie wniosku.

Wojewódzkie komisje wprowadziły regulaminy działania poszczególnych komisji. Wprowadziły swoje wzory wniosków, które nie są obowiązkowe – można złożyć wniosek bez posłużenia się takim formularzem z zastrzeżeniem, że będzie zawierał wszystkie elementy, które ustawa wymaga. Na stronie internetowej lub w siedzibie danego urzędu wojewódzkiego powinny być dostępne gotowe formularze wniosku.

Ustawa precyzyjnie określa owe wymagane dane. Są to:

Ponadto, wniosek powinien zawierać także wskazanie dowodów. W postępowaniu dowodowym komisja nie jest związana wyłącznie wnioskami stron. Niemniej jednak dowody w formie np. dokumentacji medycznej czy, w razie potrzeby, zgłoszenia świadków, powinny być zawarte we wniosku. Do wniosku należy dołączyć także potwierdzenie uiszczenia opłaty od wniosku. Opłata od wniosku wynosi 200 złotych i jest to jedyna opłata, jaką strona musi ponosić niezależnie od wysokości zgłaszanych roszczeń, ich charakteru czy swojego stanu majątkowego. Ustawa nie przewiduje instytucji zwolnienia z opłaty. Są to elementy niezbędne, by wniosek został przyjęty do rozpoznania. Jeśli wniosek jest niekompletny lub niepłacony, wówczas skutkuje to zwrotem wniosku. Ustawa nie przewiduje wezwania strony do uzupełnienia wniosku. W takiej sytuacji wniosek należy złożyć jeszcze raz. W sytuacji, w której w czasie między złożeniem wniosku niekompletnego, a złożeniem drugiego wniosku upłynie wcześniej wspomniany termin roczny, wcześniejszy brak formalny skutecznie blokuje przedawnienie rozpoznania sprawy przez wojewódzką komisję.

Należycie złożony wniosek do właściwej komisji (w województwie, w którym ma siedzibę szpital) zostaje doręczony kierownikowi podmiotu leczniczego oraz ubezpieczycielowi, jeśli ten jest ustanowiony. Następnie kierownik podmiotu leczniczego oraz ubezpieczyciel mają 30 dni na przedstawienie swojego stanowiska w sprawie (czy wniosek uznają, czy się z nim nie zgadzają). Jest to czas na przedstawienie dowodów czy dokumentacji medycznej. Zgodnie z treścią ustawy nieprzedstawienie stanowiska jest równoznaczne z akceptacją wniosku w zakresie dotyczącym okoliczności w nim wskazanych oraz proponowanej wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia. Ustawa wprowadza ograniczenia kwotowe. W przypadku śmierci pacjenta to roszczenie nie może być wyższe niż 300 tysięcy złotych, a w pozostałych przypadkach nie może być wyższe niż 100 tysięcy złotych. Jeśli wniosek z taką kwotą wpłynie, a podmiot leczniczy by nie przedstawił stanowiska, wówczas uznaje ten wniosek co do zasady i co do kwoty żądanej przez wnioskodawcę. Jeśli stanowisko podmiotu leczniczego nie byłoby np. podpisane przez osobę upoważnioną albo pełnomocnictwo byłoby wadliwe, to komisja nie ma podstaw formalnych aby wzywać kierownika podmiotu leczniczego do wykazania reprezentacji czy do uzupełnienia pełnomocnictwa. Jednocześnie nie ma jasnej regulacji prawnej wskazującej co wojewódzka komisja powinna wówczas z takim stanowiskiem zrobić. Nie ma też podstawy formalnej do zwrotu pisma ani do pozostawienia pisma bez rozpoznania. Rozwiązanie takiej sytuacji zależy od sytuacji procesowej. Jeśli na posiedzeniu pojawia się pełnomocnik i dysponuje pełnomocnictwem, wówczas zbyt daleko idące byłoby uznanie, że nie może tego pełnomocnictwa na posiedzeniu uzupełnić.

Przebieg postępowania jest zbliżony do postępowania sądowego. Jest jednak istotna odrębność, którą stanowi wyłączenie jawności posiedzenia. Wskazany powyżej katalog osób, które mogą uczestniczyć w postępowaniu jest zamknięty, co oznacza, że nikt inny nie może brać w nim udziału. Komisja nie jest sądem. Nie jest organem władzy publicznej. Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego informacja o treści orzeczeń, nawet zanonimizowanych, nie jest informacją publiczną.

Postępowanie dowodowe odwołuje się do przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta stanowi jednak, że w celu wydania orzeczenia wojewódzka komisja może wzywać do złożenia wyjaśnień podmiot składający wniosek, kierownika podmiotu leczniczego, osoby które wykonywały zawód medyczny w podmiocie leczniczym bądź też ubezpieczyciela. Dalej ustawa stanowi, że wojewódzka komisja rozpatruje dowody przedstawione przez strony. Może ona także żądać dokumentacji prowadzonej przez podmiot leczniczy prowadzący szpital, może prowadzić postępowanie wyjaśniające w podmiocie leczniczym i może dokonywać wizytacji pomieszczeń szpitala. Oprócz tych elementów wprost wyrażonych w ustawie, odsyła Ona do przepisów KPC (przepisów o świadkach czy przepisach o dowodach z dokumentów). W charakterze świadka może występować także ten, kto nie wykonuje zawodu medycznego. Komisja może zwracać się też do innych podmiotów celem uzyskania dokumentacji medycznej. Komisja może ponadto przeprowadzać dowody z urzędu. Oprócz świadków czy dokumentacji medycznej mogą być opinie biegłych. Komisja może zasięgnąć opinii lekarza w danej dziedzinie medycyny z listy prowadzonej przez konsultantów krajowych bądź też opinii konsultantów wojewódzkich.

Po zebraniu materiału dowodowego i zapoznaniu się z nim wojewódzka komisja wydaje orzeczenie, w którym stwierdza czy dane leczenie / diagnoza / stosowanie produktu w podmiocie leczniczym w stosunku do określonego pacjenta w określonym terminie było, czy też nie było, zdarzeniem medycznym. Ustawa przewiduje, że orzeczenie powinno zostać wydane w terminie 4 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Wraz z orzeczeniem jest wydawane ustne uzasadnienie orzeczenia, które jest ogłaszane na posiedzeniu. Następnie komisja sporządza uzasadnienie pisemne i doręcza je wszystkim stronom z urzędu. Po otrzymaniu orzeczenia każdej ze stron przysługuje prawo do złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. Jest to kolejna odrębność względem postępowania sądowego. Nie ma odwołania od orzeczenia. Ponownego rozpoznania sprawy dokonuje ta sama wojewódzka komisja w innym składzie. Wydaje ona ponownie orzeczenie o merytorycznym charakterze co może poprzedzić uzupełnieniem postępowania dowodowego.

Ustawa nie przewiduje zasad przekazywania wniosku do komisji właściwej. Komisje robią to mimo braku faktycznej podstawy prawnej.

Ustawa przewiduje możliwość wyłączenia członka komisji ze składu orzekającego jeśli ten byłby związany z zainteresowanym sprawą podmiotem leczniczy. Gdyby w związku z tym nie można było skompletować pełnego składu komisji, wówczas praktyka wykształtowała zwyczaj przekazywania sprawy do innej wojewódzkiej komisji, która ją rozpoznaje.

Ustawa wprowadza możliwość złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia wojewódzkiej komisji. Skarga może dotyczyć zarówno pierwszego orzeczenia jak i tego wydanego wskutek złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. Element wymagany w tejże skardze stanowi wskazanie przepisu prawa, który został naruszony. Jeśli nie został on wskazany, wówczas skarga zostaje odrzucona.

Celem postępowania jest określenie czy doszło do zdarzenia medycznego. Jednakże komisja nie orzeka o wysokości kwot. Kwestia wysokości świadczenia jest pozostawiona trybowi ugodowo- mediacyjnemu. Po wydaniu orzeczenia o zdarzeniu medycznym, ubezpieczyciel bądź sam podmiot leczniczy prowadzący szpital (jeśli ubezpieczyciela nie ma lub wyczerpała się kwota ubezpieczenia) ma obowiązek przestawienia wnioskodawcy propozycji odszkodowania czy zadośćuczynienia w terminie 30 dni liczonych od upływu 14- dniowego terminu na złożenie wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, bądź liczonych od wydania orzeczenia wskutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeśli propozycja w wymaganym terminie nie zostanie przedstawiona, wówczas uznaje się, że przyjął tę kwotę żądaną we wniosku ( w takim wypadku komisja wydaje zaświadczenie, które stanowi tytuł wykonawczy przeciwko danemu podmiotowi leczniczemu lub ubezpieczycielowi). Po otrzymaniu takiej propozycji za pośrednictwem wojewódzkiej komisji, wnioskodawca w terminie 7 dni składa oświadczenie zawierające decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu złożonej mu propozycji. W wypadku przyjęcia przez pacjenta złożonej propozycji, wnioskodawca składa oświadczenie o tym, że zrzeka się wszelkich roszczeń , które zaistniały do daty złożenia wniosku. Do takiego oświadczenia komisja wydaje dokument stanowiący tytuł wykonawczy przeciwko podmiotowi lub ubezpieczycielowi. Jeżeli natomiast wnioskodawca takiej propozycji nie przyjmie, wówczas postępowanie się kończy, a wnioskodawca ma w dalszym ciągu możliwość dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej w ramach zwykłego postępowania odszkodowawczego. Materiał dowodowy zgromadzony przez wojewódzką komisję stanowi często bardzo ważny element postępowania przed sądem. Nie ma możliwości prowadzenia pertraktacji przed wojewódzką komisją. Propozycja ma być jednoznacznie przyjęta bądź tez odrzucona.

Wojewódzka komisja jest instytucja zbliżoną do sądu polubownego. Tryb ugodowo- mediacyjny odgrywa rolę dopiero po wydaniu orzeczenia o zaistnieniu zdarzenia medycznego. Efekty działania komisji należy uznać za pozytywne. Umożliwiają one, dość szybko i relatywnie niskim kosztem, dochodzenie roszczeń osób pokrzywdzonych lub spadkobierców po osobach zmarłych.

 

Kacper Stoś, student prawa na WPiA UŁ w Łodzi, praktykant w kancelarii adwokackiej adwokata Sebastiana Głogowskiego oraz adwokata Piotra Majewskiego w Łodzi.

Słowa kluczowe: