Prawo pracy to wszelkie regulacje prawne stanowiące o prawach i obowiązkach pracowników i pracodawców, zawarte przede wszystkim w Kodeksie pracy, ale i w innych źródłach prawa. Warto podkreślić, że poza przedmiotem zainteresowania prawa pracy pozostają kwestie związane z zatrudnieniem niepracowniczym, a więc opartym na innym stosunku prawnym, niż stosunek pracy – mowa przede wszystkim o stosunku zatrudnienia typu cwyilnoprawnego (umowa zlecenia, umowa o dzieło).
Prawo pracy - podstawowe prawa pracownika
Do podstawowych praw pracownika należą:
- prawo do swobodnie wybranej pracy
- prawo do minimalnej wysokości wynagrodzenia
- prawo do poszanowania dóbr osobistych
- prawo do równego traktowania z tytułu jednakowego wypełniania tych samych obowiązków (w szczególności do równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu)
- zakaz dyskryminacji
- prawo do godziwego wynagrodzenia
- prawo do wypoczynku
- prawo tworzenia organizacji
- prawo powstrzymania się od wykonywania pracy w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika
Prawo pracy - obowiązki pracownika
Obowiązkami pracownika są m. in.:
- przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
- obowiązek sumiennego i starannego wykonywania pracy
- stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę
- przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy
- przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku
Prawo pracy - prawa pracodawcy
Prawa pracodawcy to:
- prawo do swobodnego zatrudnienia pracownika -
- prawo oczekiwać od pracownika, że ten będzie wypełniał swoje obowiązki rzetelnie i bez zbędnej zwłoki.
- prawo do wypowiedzenia warunków pracy lub płacy w określonych okolicznościach
- prawo nakładania na pracowników kar porządkowych w ściśle określonych okolicznościach
- prawo do dochodzenia roszczeń od pracownika, który złamał zakaz konkurencji
Prawo pracy - obowiązki pracodawcy
Obowiązki pracodawcy są następujące:
- pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy
- pracodawca ma obowiązek zaspokojenia potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników
- jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych
Na gruncie wymienionych praw i obowiązków pracownika i pracodawcy może powstawać wiele sporów, a rolą adwokata będzie rzetelna pomoc w rozwiązywaniu ich.
W przypadku formy umowy o pracę, należy wskazać, iż zgodnie z art. 29 § 2 Kodeksu pracy umowę o pracę zawiera się na piśmie. Od tej zasady istnieje jednak wyjątek, mianowicie, jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy, potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Oznacza to, że przystąpienie do pracy bez chociażby potwierdzenia na piśmie przez pracodawcę ustaleń co do stron, rodzaju i warunków umowy, nie odniesie skutku w postaci ważnego zawarcia umowy o pracę.
Częstym problemem, z którym klienci zgłaszają się do Kancelarii, jest niezgodne z prawem rozwiązanie umowy przez pracodawcę. Przykładowo, pracodawca może dopuścić się wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę. Przyczynami takiej wadliwości są m. in. brak podania przyczyny w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy na czas nieokreślony, naruszenie przepisów o ochronie szczególnej, czy zastosowanie krótszego niż wymagany okresu wypowiedzenia. W zależności od rodzaju wypowiadanej umowy, pracownikowi przysługują różnego rodzaju roszczenia. Natomiast wspólnym roszczeniem występującym przy wadliwym wypowiedzeniu zarówno umowy o pracę na czas nieokreślony, umowy o pracę na czas określony jak i umowy o pracę na okres próbny jest roszczenie o odszkodowanie. Jeżeli pracownik poweźmie wątpliwości, co do prawidłowości rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, warto skorzystać z pomocy adwokata, który doradzi, jaką drogę w danej sprawie należy obrać oraz poprowadzi sprawę w celu uzyskania odszkodowania.
Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.