Konfiskata pojazdu za jazdę po alkoholu – nowe realia prawne od 14 marca 2024 roku

Od 14 marca 2024 roku polskie prawo przewiduje radykalne zmiany w zakresie odpowiedzialności kierowców prowadzących pojazdy pod wpływem alkoholu. Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadziła obligatoryjną konfiskatę pojazdu w określonych przypadkach, co wywołało szeroką debatę wśród kierowców, prawników oraz opinii publicznej – także w Łodzi, gdzie problem nietrzeźwych kierowców nie jest obcy lokalnym sądom i adwokatom.

Kiedy grozi konfiskata pojazdu?

Zgodnie z nowymi przepisami, sąd musi orzec przepadek pojazdu mechanicznego, jeśli kierowca prowadził go mając we krwi co najmniej 1,5 promila alkoholu lub dopuścił się recydywy w prowadzeniu pojazdu pod wpływem alkoholu. Co istotne, konfiskata następuje niezależnie od tego, czy doszło do kolizji lub wypadku – samo przekroczenie wskazanego progu alkoholu wystarczy, by sąd był zobowiązany do orzeczenia przepadku pojazdu.

W praktyce oznacza to, że osoba zatrzymana za jazdę po alkoholu nie tylko ryzykuje zatrzymaniem prawa jazdy do lat 15, karą pozbawienia wolności do lat trzech oraz obligatoryjnym świadczeniem na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości od 5000 zł do 60 000zł ale może także bezpowrotnie stracić samochód lub jego równowartość (jeśli pojazd nie należy do sprawcy (np. jest leasingowany, pożyczony lub współwłasnością), sąd może orzec przepadek równowartości pojazdu).

Przykłady z orzecznictwa sądu:

Bełchatów.

W 2025 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie wydał wyrok (sygn. akt II K 48/25), w którym orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa kwoty 15 576 złotych tytułem przepadku równowartości pojazdu mechanicznego prowadzonego przez oskarżonego w ruchu lądowym, którym kierujący prowadził w znajdując się w stanie nietrzeźwości z wynikiem 0,76 mg/I zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu Sąd, powołując się na art. 44b §1 Kodeksu karnego, podkreślił, że w przypadku prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości powyżej 1,5 promila, orzeczenie przepadku pojazdu jest obligatoryjne. Sąd także nie znalazł podstaw do zmniejszenia tej kwoty z uwagi na rozbicie pojazdu, przyjmując, iż  „nie mógł uwzględnić stanu, w jakim znalazł się pojazd po zdarzeniu, albowiem w chwili popełnienia przez oskarżonego czynu pojazd ten był w pełni sprawy i to nieodpowiedzialne zachowanie oskarżonego doprowadziło go do takiego stanu.” Tak orzeczone kary i środki karne były w ocenie Sądu adekwatne do stopnia winy oskarżonego, uwzględniły znaczną społeczną szkodliwość czynu, spełniając przy tym cele zapobiegawcze i wychowawcze, które mają osiągnąć w stosunku do sprawcy czynu przestępnego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Kalisz.

W 2024 roku Sąd Rejonowy w Kaliszu wydał wyrok (sygn. akt II K 793/24), w którym orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa pojazdu mechanicznego stanowiącego własność oskarżonego, marki V., który kierujący prowadził znajdując się w stanie nietrzeźwości (1,26 mg/dm3 alkoholu w wydychanym powietrzu). Z treści uzasadnienia wyroku czytamy, iż z uwagi na popełnione przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., Sąd na podstawie art. 178a § 5 k.k. zobligowany był do orzeczenia przepadku o którym mowa w art. 44b § 1 k.k. - pojazdu kierowanego przez oskarżonego gdyż zawartość alkoholu w organizmie oskarżonego przekraczała 0,75 mg/I w wydychanym powietrzu. Ze względu na wysoki stopień stanu nietrzeźwości oraz rosnące stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu - w sprawie nie sposób było przyjąć, aby zachodził wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami sprawy, który prowadzić by mógł do nie orzekania przepadku.

Sąd Najwyższy.

W tym miejscu należy podkreślić, iż pomimo krótkiego czasu obowiązywania przepisu dotyczącego konfiskaty pojazdów za jazdę po alkoholu ugruntowała się już linia orzecznicza przed Sądem Najwyższym dotycząca przepadku równowartości pojazdu w przypadku jego utraty. W wyroku z dnia 15 maja 2025 roku (sygn. akt III KK 107/25) Sąd Najwyższy orzekł, iż w odniesieniu do pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym, jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu jest niemożliwe ze względów prawnych (brak po stronie sprawcy wyłącznego prawa własności, względnie przeniesienie prawa własności po dacie czynu a przed datą wyrokowania w sprawie, poprzez jego zbycie lub darowanie) lub też jest niecelowe ze względów faktycznych (ukrycie pojazdu), orzeka się przepadek równowartości pojazdu mechanicznego. Podobne zapatrywanie znajdujemy w wyroku SN z dnia 8 kwietnia 2025 r. (sygn. akt I KK 72/25).

Jak to wygląda w praktyce?

Adwokaci w Łodzi specjalizujący się w sprawach zatrzymania prawa jazdy coraz częściej spotykają się z pytaniami klientów o konsekwencje prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu. Warto podkreślić, że nowe przepisy są bardzo restrykcyjne i nie pozostawiają sądowi dużego pola do interpretacji. Wyjątki są nieliczne i dotyczą głównie sytuacji, gdy pojazd nie stanowi własności sprawcy.

Dla osób zatrzymanych za jazdę po alkoholu, oprócz konfiskaty samochodu, przewidziane są także inne surowe sankcje o czym mowa powyżej. Należy tylko wspomnieć, iż zatrzymanie prawa jazdy następuje zazwyczaj już w momencie kontroli drogowej. Należy w takiej sytuacji zwrócić uwagę, aby orzekający sąd zaliczył ten okres na poczet orzekanego środka karnego.

Podsumowanie

Konfiskata pojazdu za jazdę po alkoholu to jeden z najsurowszych środków, jakie wprowadzono w polskim prawie karnym w ostatnich latach. Każdy kierowca, który zdecyduje się wsiąść za kierownicę po alkoholu, musi liczyć się nie tylko z utratą prawa jazdy, ale także z możliwością utraty swojego samochodu. W razie zatrzymania warto niezwłocznie skonsultować się z adwokatem, który pomoże ocenić sytuację i doradzić dalsze kroki.