W ostatnim czasie w Łodzi, Konstantynowie Łódzkim oraz Lutomiersku mieszkańcy protestowali przeciwko planowanemu przebiegowi Kolei Dużych Prędkości przez te miasta. Niezależnie od tego przez jakie nieruchomości będzie ostatecznie przebiegała nowa trasa kolejowa, należy pamiętać, że właścicielom wywłaszczanych nieruchomości przysługuje odszkodowanie.  Budowa Kolei Dużych Prędkości jest oczywiście olbrzymią szansą rozwoju dla Polski, ale jako adwokaci widzimy potrzebę zwrócenia uwagi na bardzo ważną kwestię w tym temacie, mianowicie na prawo do odszkodowania z tytułu wywłaszczenia nieruchomości w związku z prowadzeniem budowy linii kolejowych, w tym odszkodowania za projekt nazywany Koleją Dużych Prędkości. Żeby nie stać się ofiarą zaniżonego odszkodowania, zawsze warto skonsultować się wcześniej z prawnikiem – adwokatem lub radcą prawnym.

Prawo do słusznego odszkodowania.

Prawo do odszkodowania z tytułu wywłaszczenia gwarantowane jest przez Konstytucję, która stanowi, iż ,,Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem”. Nie może więc zaistnieć sytuacja, w której obywatel zostaje pozbawiony prawa do ubiegania się o odszkodowanie. Wywłaszczenie bowiem jest pozbawieniem prawa podmiotowego bezwzględnie obowiązującego, czyli prawa, w które nikt nie może ingerować. Drugą przesłanką dopuszczalności wywłaszczenia, jest to, aby dokonane bylo ,,na cele publiczne”. Budowa linii kolejowych stanowi taki cel publiczny i temu zagadnieniu poświęcona jest cała ustawa, która reguluje procedurę zarówno samego wywłaszczenia jak i kwestii związanych z odszkodowaniem.

Ustawa z dnia 23 marca 2003 r. o transporcie kolejowym stanowi, iż na wniosek PKP Polskich Linii Kolejowych lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego, wojewoda wydaje decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej. Na mocy tej właśnie decyzji, wszystkie nieruchomości w niej oznaczone, stają się własnością państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja ta stała się ostateczna, nie przysługuje już od niej odwołanie. Jeżeli na nieruchomości były ustanowione ograniczone prawa rzeczowe (np. służebność) – prawa te wygasają. Zgodnie z zasadą dwuinstancyjności, od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa – każdego, kto znalazł się w takiej sytuacji i chce skorzystać z prawa odwołania, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (mailowo bądź telefoniczne) - my jednak w dzisiejszym wpisie skupimy większą uwagę na samym odszkodowaniu.

Naczelny Sąd Administracyjny wyraźnie wskazuje, iż: ,,uprawnienie do odszkodowania przysługuje tej osoby, która została wywłaszczona, a więc której odjęto prawo do nieruchomości wskutek dokonanego wywłaszczenia (wyrok NSA z dnia 7 listopada 2019 roku I OSK 3935/18). Wysokość odszkodowania ustalana jest w drodze decyzji przez wojewodę, w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna. Wysokość odszkodowania ustalana jest na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego zarówno według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji lini kolejowej przez organ pierwszej instancji jak i według jej wartości w dniu wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. W tym miejscu, szczególną uwagę należy zwrócić na fakt pewnego zabiegu ze strony ustawodawcy, który ma zmotywować dotychczasowego właściciela do szybkiego wydania i opróżnienia nieruchomości: jeżeli nie później niż w terminie 28 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, dotychczasowy właściciel wyda nieruchomość – wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę równą 5% wartości nieruchomości. Jeżeli natomiast na nieruchomości znajduje się budynek mieszkalny lub budynek, w którym został wyodrębniony lokal mieszkalny – kwotę odszkodowania powiększa się o 10 000 zł w odniesieniu do tej nieruchomości. Odszkodowanie jest wypłacane w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o ustaleniu odszkodowania stała się ostateczna. Pomoc adwokata  lub radcy prawnego może okazać się niezbędna przy weryfikacji wysokości odszkodowania za wywłaszczenie oraz pomocy w dochodzeniu wyższej kwoty w razie  zaniżenia  odszkodowania ze strony organów wydających decyzję o odszkodowaniu. 

Dotychczasowa praktyka wskazuje, iż w zdecydowanej większości przypadków, proponowane przez państwo odszkodowanie za wywłaszczenie nie rekompensuje faktycznej straty właściciela. W każdym przypadku, w którym nasza nieruchomość ma zostać wywłaszczana warto zasięgnąć pomocy prawnika – specjalizujący się w odszkodowaniach adwokat lub radca prawny pomoże w uzyskaniu pełnego odszkodowania.

Na kanwie ostatnich wydarzeń z Łodzi, Konstantynowa Łódzkiego oraz Lutomierska, warto również zwrócić uwagę na sytuację zaistniałą w związku z budową Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz inwestycji mu towarzyszących, czyli m. in. budową Kolei Dużych Prędkości. W tzw. ,,specustawie” dotyczącej Centralnego Portu Komunikacyjnego zawarto odrębną procedurę wywłaszczenia i wypłaty odszkodowań. Niewątpliwie w najbliższym czasie przekonamy się, jak w praktyce będą stosowane te przepisy. W razie wszelkich pytań i wątpliwości związanych z tą tematyką, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią w Łodzi.

 

Eliza Trzewicarz, studentka prawa na  WPiA UŁ w Łodzi, praktykant w kancelarii adwokackiej  adwokata Sebastiana Głogowskiego oraz adwokata Piotra  Majewskiego w Łodzi.

 

Zachęcamy również do lektury artykułu poświęconego kwestii odszkodowania za wywłaszczenie pod budowę CPK - Centralnego Portu Komunikacyjnego, jaki ma powstać w gminie Baranów:

https://gm-adwokaci.pl/odszkodowanie-wywlaszczenie-cpk